ปอดเป็นอวัยวะภายในหนึ่งเดียวของร่างกาย ที่ติดต่อกับอากาศภายนอกรอบตัวตลอดเวลา ไม่ว่าจะตื่นหรือหลับ
ธรรมชาติสร้างให้ปอดเป็นอวัยวะที่สุดจะอัศจรรย์ โดยอากาศจะผ่านจากจมูก ลำคอ หลอดลม ลงไปถึงจุดสุดท้ายคือ ถุงลมปอด ที่แต่ละถุงลมจะมีเส้นเลือดฝอยหุ้มอยู่
เส้นเลือดฝอยเหล่านี้จะรับอ๊อกซิเจนจากอากาศที่หายใจเข้ามาถึงถุงลม พร้อมกับการขับก๊าซคาร์บอนไดอ๊อกไซด์เข้าสู่ถุงลมเพื่อหายใจออกจากร่างกาย
หากคลี่เส้นเลือดฝอยที่หุ้มรอบถุงลมในปอดเอามาเรียงกัน จะมีความยาวถึง 2,000 กิโลเมตร ขณะที่ปอดมีถุงลมทั้งหมด 300 ล้านถุงลม และผิวถุงลมจะเท่ากับ 70 ตารางเมตร ที่ทุกๆการเต้นของหัวใจ เลือดจะถูกสูบฉีดผ่านเส้นเลือดฝอยที่ผนังถุงลม ที่ที่การแลกเปลี่ยนอ๊อกซิเจนเกิดขึ้น
ทุกๆลมหายใจ ปอดจะสัมผัสกับเชื้อโรคและสิ่งอื่นในอากาศที่ที่ำให้เกิดการอักเสบได้ตลอดเวลา ระบบภูมิต้านทานของปอด จะทำความสะอาดอากาศที่หายใจเข้าก่อนที่จะถึงถุงลม
เมื่อไรที่ระบบการทำความสะอาดอากาศนี้ มีภาระมากเกินกำลังจนระบบเกิดความล้มเหลว หลอดลมและถุงลมจะเกิดการอักเสบ เกิดการติดเชื้อ ปอดได้รับความเสียหาย และการแลกเปลี่ยนก๊าซมีประสิทธิภาพลดลง
สิ่งแปลกปลอมทุกชนิดที่ปนเปื้อนมาในอากาศ ไม่ว่าจะเป็นฝุ่น PM 2.5 สารเคมีจากแหล่งต่างๆ บุหรี่ทุกชนิด ยาเสพติดที่สูบ ล้วนทำอันตรายต่อหลอดลมขนาดเล็กและถุงลม
ถุงลมที่อักเสบจากฝุ่น จากควันบุหรี่ บุหรี่ไฟฟ้า จะค่อยๆถูกทำลายไปทีละน้อยๆ
นอกจากนี้ ถุงลม หลอดลมขนาดเล็กที่ถูกทำลาย เกิดเป็นผังผืด ทำให้ความสามารถในการกำจัดเชื้อโรคของปอดลดลง ปอดติดเชื้อโรคต่างๆง่าย และติดเชื้อรุนแรง ทั้งเชื้อไวรัส แบททีเรียและวัณโรค
การอักเสบของหลอดลมและเนื้อปอดเรื้อรังจากฝุ่นชนิดต่างๆ ยังนำไปสู่การเป็นมะเร็งปอด
การหลีกเลี่ยงการได้รับฝุ่น ไอระเหยชนิดต่างๆ เป็นสัญชาตญาณในการป้องกันตัวของมนุษย์และสิ่งมีชีวิตอื่น
การสูดควันบุหรี่มวน ไอบุหรีไฟฟ้า ยาเสพติดอื่น เป็นเพียงวิธีการนำสารเสพติดนิโคตินเข้าสู่ร่างกายผ่านทางเดินหายใจ
อวัยวะที่เสพติดนิโคติน และสารเสพติดอื่นคือสมอง แต่อวัยวะอื่นของร่างกาย มีแต่ได้รับอันตรายจากการสูบ สูดสิ่งแปลกปลอม สิ่งเสพติดที่อันตรายต่อทุกอวัยวะ
ถุงลมและหลอดลมที่เกิดการอักเสบทุกๆวัน ถูกทำลายวันละเป็นจำนวนเท่าไรเราไม่รู้ ที่รู้คือทุกๆถุงลมที่ถูกทำลายไป ไม่มีวันที่จะฟื้นกลับคืนมา
จึงอยากจะฝากให้ทุกคน“ถนอมปอด” ที่คุณพ่อคุณแม่ให้เรามา ด้วยการหลีกเลี่ยงการรับฝุ่นทุกชนิด
ที่สำคัญฝุ่นที่เราหามาเอง จากการสูบบุหรี่ ไม่ว่าบุหรี่มวน บุหรี่ไฟฟ้า
ศ.นพ ประกิต วาทีสาธกกิจ 27 มกราคม 2568
อ้างอิง https://www.bmj.com/content/366/bmj.l5275
