ช่วยให้กล้ามเนื้อตอบสนองต่ออินซูลินดีขึ้น ใช้กรดไขมันดีขึ้น
สมัยแรกเริ่ม โลกทราบว่า mitochondria ใช้สลายสารอาหารและสร้างพลังงานในรูป ATP
ต่อมาโลกก็ทราบต่อว่า มันยังดูแลแคลเซียม, สร้างสารหลายชนิด และควบคุมการตา-ยของเซลล์แบบ apoptosis
และล่าสุดเราก็ได้รู้ว่า mitochondria เองก็สามารถสร้างเป็นสารคล้ายฮอร์โมนของตัวเอง ซึ่งปัจจุบันค้นพบสองตัวคือ Humanin กับ MOTS-c (Mitochondrial Open Reading Frame of the 12S rRNA-c)
บทความนี้จะพูดเรื่อง MOTS-c ค่ะ
.
MOTS-c เป็นสารคล้ายๆ ฮอร์โมนที่สร้างจาก mitochondria ค้นพบปี 2015 แล้วศึกษาเรื่อยมา ซึ่งตามทฤษฎีควรจะสร้างได้ทุกเซลล์ที่มี mitochondria
แต่ที่มีการกล่าวถึงเยอะจริงๆ คือเซลล์กล้ามเนื้อโครงร่างนี่แหละค่ะ สร้างเองใช้เอง และอาจจะแจกจ่ายไปทางเลือดด้วย
.
เงื่อนไขในการหลั่ง MOTS-c มีสองกลไกใหญ่ๆ คือ การใช้งานตัวเซลล์กล้ามเนื้อ (ก็คือออกกำลังกายนั่นแหละ) กับ ตอนกล้ามเนื้ออยู่ในสภาพสารอาหารต่ำ (Metabolic stress)
กล่าวคือเมื่อออกกำลังกาย ไม่ว่าจะเป็น Aerobic exercise หรือ Weight training จะมีการกระตุ้นสัญญาณในเซลล์กล้ามเนื้อ แล้วส่งไปบอกให้ mitochondria สร้าง MOTS-c มากขึ้น ซึ่งมีฤทธิ์มากมายค่ะ
.
👉 กระตุ้นเซนเซอร์พลังงานชื่อ AMPK ซึ่งปกติออกกำลังกายก็กระตุ้นอยู่แล้ว ผลคือเพิ่มการตอบสนองต่ออินซูลิน, เพิ่มประตูขนส่งกลูโคส GLUT-4, เพิ่มโปรตีนที่ขนส่งกรดไขมัน และเพิ่มเอนไซม์ที่สลายกรดไขมัน ผลคือคนที่มีภาวะดื้ออินซูลิน ก็จะดีขึ้น, กล้ามเนื้อใช้ไขมันได้ดีขึ้น
👉 ช่วยยับยั้งฮอร์โมน Myostatin ซึ่งมีฤทธิ์กระตุ้นการสลายใยกล้ามเนื้อ ผลก็คือตรงข้ามเลยคือ ช่วยป้องกันไม่ให้มีการสลายโปรตีนในกล้ามเนื้อ
👉 กระตุ้นเซลล์ไขมันชนิด Brown adipose tissue (BAT) ทำให้เพิ่มโปรตีนชื่อ UCP-1 ซึ่งเป็นสกิลสำคัญของ BAT ที่เผาผลาญสารอาหารแล้วเอาพลังงานมาสร้างความร้อน
👉 มีฤทธิ์อื่นๆ ที่กำลังศึกษา เช่น ป้องกันไขมันพอกตับ, ทำให้เยื่อบุผนังหลอดเลือดสร้างก๊าซ nitric oxide ดีขึ้น, ป้องกันการเสื่อมถอยของความจำ
.
โดยสรุปคือ ออกกำลังกายเองก็ส่งการเปลี่ยนแปลงในเซลล์คล้ายแบบนี้อยู่แล้ว แต่เพราะมี MOTS-c ปล่อยออกมาอีก ผลรวมนี้ก็จะยิ่งรุนแรงและเกิดนานค่ะ
แต่อย่างไรก็ตามเรื่องนี้เป็นเรื่องใหม่ ก็ต้องรอดูกันต่อไปว่าส่งผลขนาดไหน มีการพยายามคิดค้นยาที่คล้ายกับ MOTS-c เพื่อมาใช้รักษาในหลายๆ โรคด้วยค่ะ
.
ดังนั้นมาออกกำลังกายกันเถอะค่ะ ดีขนาดนี้ ต้องออกกันแล้วค่ะ 🥵
